Depresja

depresja

Smutek i ból są nieodłącznymi zjawiskami ludzkiego istnienia. Źródłem smutku są straty wszelkiego rodzaju, zawrotna szybkość życia, przeżycia bólu, cierpienia i inne utrapienia, a także  przeróżne trudności na drodze poszukiwania własnej tożsamości. Chociaż w wielu przypadkach stan taki jest przejściowy i po dłuższym lub krótszym czasie przemija,, to Niestety u niektórych osób taki stan się utrwala. Zazwyczaj jest to stan depresji

Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, że około 100 milionów ludzi na całym świecie jest w depresji.

Profesor Antoni Kępiński tak określa istotę choroby: „W depresji smutek nachodzi człowieka bez uchwytnej przyczyny. Jakby za przykręceniem kontaktu wszystko gaśnie, świat traci swą barwę, przyszłość zamienia się w czarną ścianę nie do przebycia, a przeszłość w pasmo ciemnych wydarzeń obciążających chorego poczuciem winy. Znika normalna energia życiowa, każda decyzja staje się niesłychanie trudna. Najsłabsze sprawy urastają do rangi poważnych problemów”.

Prawdziwa depresja charakteryzuje się pięcioma właściwościami:

  • Ogólny smutek przemienia się w poczucie wewnętrznej pustki i jałowości, .
  • Występuje zachwianie równowagi energii.
  • Bardzo wyraźnie zmniejsza się zwykłe poczucie humoru i pojawia użalanie się nad samym sobą.
  • Przeważają negatywne myśli i odczucia dotyczące własnej osoby, innych ludzi i przyszłości własnej i świata.
  • Pojawia się poczucie rezygnacji, zanika poczucie odpowiedzialności za siebie, a także utrata nadziei na poprawę.

W uproszczonym podziale wyróżnia się, ze względu na przyczynę:

  • Depresje endogenne - zaburzenia afektywne jednobiegunowe (depresja nawracająca), zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia afektywne nawracające, dystymia, cyklotymia, depresja sezonowa, zaburzenia schizoafektywne - ich podłożem są zakłócenia biologiczne z wykluczeniem uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. 
  • Depresje egzogenne (depresja w przebiegu choroby alkoholowej, uzależnienia od narkotyków, leków), których podłożem jest działanie toksycznego czynnika zewnętrznego.
  • Depresje psychogenne (reaktywne), gdzie przyczyną jest silny jednorazowy uraz psychiczny. Takie przyczyny jak utrata pracy, kłopoty finansowe, utrata bliskiej osoby, kłopoty rodzinne, choroba itp. mogą spowodować kryzys psychiczny, stan taki z reguły ustępuje dość szybko i mija wraz z ustąpieniem czynnika go wywołującego.

Zróżnicowany przebieg, różne przyczyny, różnice w nasileniu objawów obrazują, jak złożonym zjawiskiem jest depresja.

Depresja jest chorobą, którą należy leczyć, gdyż nie leczona niesie za sobą duże ryzyko prób samobójczych i samobójstwa.

Objawy, które powinny zwrócić uwagę:

  • obniżenie nastroju,
  • smutek, przygnębienie,
  • uczucie zmęczenia, braku energii, nie masz na nic siły, ochoty
  • brak odczuwania przyjemności, radowania się,
  • obojętność
  • to co Cię kiedyś cieszyło obecnie nie sprawia Ci radości,
  • trudności w wykonywaniu pracy i dotychczasowych  obowiązków,
  • zaburzenia snu - nie możesz spać albo śpisz za dużo(po kilkanaście godzin na dobę),
  • brak apetytu lub nadmierny apetyt,
  • utrata masy ciała w ostatnim czasie,
  • drażliwość, płaczliwość,
  • wybuchy złości,
  • kłopoty z pamięcią i koncentracją,
  • poczucie winy i małej wartości, czujesz się gorszy, myślisz że nic dobrego Cię już w życiu nie spotka, do niczego się nie nadajesz, masz poczucie bezsensu życia,
  • pojawiają się myśli o śmierci i myśli samobójcze,
  • objawy fizyczne: ból głowy, spadek libido, suchość w ustach.

Leczenie depresji

W leczeniu depresji stosowanych jest wiele metod. Głównym sposobem leczenia depresji  jest leczenie farmakologiczne. Współcześnie stosowane leki  przeciwdepresyjne mają wysoką skuteczność, nie uzależniają, są bezpieczne w stosowaniu. Rodzaj leku przeciwdepresyjnego jest dobierany w zależności od obrazu depresji(stopień nasilenia objawów), wieku, chorób somatycznych, stosowania innych leków. Działanie leków przeciwdepresyjnych pojawia się po około 2-4 tygodniach stosowania, a ustąpienie objawów depresji powinno nastąpić mniej więcej po 4-6 tygodniach. Okres stosowania leku ustala się z lekarzem prowadzącym leczenie. Po ustąpieniu objawów depresji zalecane jest kontynuowanie terapii przez dalsze 6 miesięcy (zbyt szybkie odstawienie leków może spowodować nawrót objawów chorobowych).

Równie ważnym sposobem leczenia jest psychoterapia, polega ona na stosowaniu oddziaływań psychoterapeutycznych przez terapeutę.

 

Depresja dwubiegunowa (choroba afektywna dwubiegunowa)

Choroba afektywna dwubiegunowa CHAD (dawne nazwy: zaburzenie maniakalno-depresyjne, psychoza maniakalno-depresyjna) charakteryzuje się naprzemiennymi stanami manii i depresji oraz etapami zdrowia. Jest to najcięższy z przypadków depresji. Pierwszy atak choroby występuje najczęściej pomiędzy 20. a 30. rokiem życia. Epizod depresyjny przebiega tak samo jak depresja jednobiegunowa. Epizod manii charakteryzuje się porywającym nastrojem, wzrastającą samooceną, natłokiem myśli, chory czuje, że może przenosić góry. Zmiany przypominają te wywołane silnymi środkami psychoaktywnymi. np. amfetaminą, zmiany na ogół są patologiczne. Pojedynczy epizod manii trwa zwykle od kilku dni do kilku miesięcy.
Przyczyny choroby, tak jak i innych depresji, są w zasadzie nieznane, najpopularniejsze hipotezy wskazują na: złą pracę neuroprzekaźników, urazy i mikrourazy mózgu, wady na etapie rozwoju płodu oraz czynniki genetyczne.
Depresja dwubiegunowa jest niezwykle wyniszczająca, często uniemożliwia kontynuację pracy, nietypowe stany doprowadzają chorego na ogół do zepsucia wszystkich kontaktów towarzyskich. Chorobie afektywnej dwubiegunowej często towarzyszy alkoholizm. Współczynnik samobójstw i prób samobójczych jest bardzo wysoki
W leczenie depresji dwubiegunowej stosuje się leki przeciwdepresyjne, neuroleptyki oraz leki stabilizujące, takie jak sole litu. 

Dystymia to przewlekłe  zaburzenie, często utrzymujące się wiele lat, charakteryzujące się utrzymywaniem umiarkowanie obniżonego nastroju, poczucia ciągłego zmęczenia, apatii, braku satysfakcji, wzmożone napięcie emocjonalne, zaburzenia snu, lęk wolnopłynący. W terapii wykorzystuje się leki przeciwdepresyjne oraz psychoterapię.

Cyklotymia, to utrzymujące się przez długi czas wahania nastroju w postaci łagodnych stanów depresyjnych oraz hipomanii występujących zwykle naprzemiennie. Ten rodzaj schorzenia ma charakter przewlekły.

Depresja sezonowa

Afektywna choroba sezonowa (ang. Seasonal affective disorder, w skrócie: SAD) przybiera postać cyklicznie nawracających epizodów depresyjnych w stałych porach roku. Depresję sezonową należy odróżnić od depresji klinicznej, w której zmiany emocjonalne zachodzą na głębszym poziomie psychicznym. Depresję sezonową dzielimy zazwyczaj na zimową i letnią, przy czym ta pierwsza jest dużo częstsza.
Niepokojące objawy zimowej choroby afektywnej pojawiają się regularnie późną jesienią lub zimą. Są to: wyraźny brak energii, smutek, poczucie beznadziejności, duża senność, apetyt na słodycze i związany z nim wzrost wagi, drażliwość, kłopoty z koncentracją, brak motywacji do działania, u kobiet także nasilenia objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Przypuszcza się, że w wyzwalaniu zimowych zaburzeń afektywnych ważną rolę odgrywa niedostatek światła słonecznego. 

Depresja poporodowa

Chociaż smutek i zmęczenie po porodzie odczuwa niemal każda kobieta, to co szóstą z nich dotyka depresja poporodowa. Obniżenie nastroju, które pojawia się najczęściej od 2 do 4 dnia po porodzie i jest związane z huśtawką hormonalną - występuje tak często, że nie traktuje się go, jak objawu chorobowego. Kobieta może być rozdrażniona i rozchwiana emocjonalnie. Młoda mama często ma problemy ze snem, boi się, że nie sprosta wychowaniu albo zrobi krzywdę niemowlęciu , a tym samym odczuwa poczucie winy. Najlepszym lekarstwem jest tutaj wsparcie najbliższych. Stan ten nazywany jest często „baby blues”.  Po około sześciu tygodniach od porodu kobieta powinna odzyskać wewnętrzny spokój i powrócić do pełni sił, a jeśli smutek nie ustępuje, może to być początek depresji poporodowej. Stan ten może narastać stopniowo lub zacząć się nagle i to od razu w najostrzejszej formie, bez żadnego ostrzeżenia.

Depresja poporodowa powoduje dyskomfort zarówno fizyczny (ogromne zmęczenie), jak i psychiczny (ciągły smutek). Trwa dłużej niż baby blues, przebieg jest dużo ostrzejszy. Objawy depresji poporodowej to: załamanie nastroju, praktyczny brak odczuwania szczęścia, zmęczenie fizyczne i psychiczne, co pociąga za sobą trudności lub niemożliwość w wykonywaniu czynności domowych, dbaniem o dziecko i siebie, nadmierne koncentrowanie się na zdrowiu dziecka lub wręcz przeciwnie - spadek zainteresowania dzieckiem, zaburzenia apetytu (brak jedzenia lub objadanie się), bardzo częsty płacz bez powodu, utrata poczucia czasu (matka nie odczuwa różnicy np. pomiędzy kwadransem a godziną), niepokój, czasem napady paniki, utrata zainteresowań seksem oraz możliwe bóle somatyczne takie jak: bóle głowy, pleców, brzucha, kołatanie serca.
Depresji poporodowej nie można przeczekać! Leczenie polega na pomocy psychologicznej, często konieczne są leki przeciwdepresyjne (istnieją leki bezpieczne dla matek karmiących piersią).